Kolektory słoneczne to urządzenia będące specjalnymi wymiennikami ciepła, w których następuje przetwarzanie energii promieniowania słonecznego w ciepło tzw. konwersja termiczna.. Wykorzystywane są do celów grzewczych w szerokim zakresie. Jako medium pośredniczące w przekazywaniu energii stosuje się strumień powietrza lub wody, ewentualnie płynu niezamarzającego.
W skład kolektora wchodzą:
- Absorber, czyli płyta pochłaniająca na powierzchni której pochłaniane jest promieniowanie słoneczne i następuje konwersja termiczna energii promieniowania słonecznego. Najprostszym przykładem absorbera jest płyta połączona kanałami, przez które przepływa czynnik roboczy. Absorber powinien być wykonany z metalu dobrze przewodzącego ciepło, najczęściej jest to miedź lub aluminium. Metal ten jest poryty substancjami tworzącymi jego powłokę. W zależności od rodzaju kolektora może być to powłoka nieselektywna (bardzo dobrze absorbuje ciepło, ale także dużo go emituje) lub selektywna ( również bardzo dobrze absorbuje ciepło, ale także dużo go emituje).Powłoki nieselektywne wykonuje się z czarnych lakierów, a selektywne w wyniku galwanicznego nałożenia czarnego chromu, lub innych związków np. związku tlenku glinu pigmentowanego niklem.
- Porycie przeźroczyste chroniące absorber przed stratami cieplnymi do atmosfery. Przeźroczysta pokrywa najczęściej wykonana jest ze szkła o niskiej zawartości tlenków żelaza. Raczej nie stosuje się pokryw z tworzyw sztucznych, gdyż niszczą się stosunkowo szybko przed wpływem wysokich temperatur, promieniowania UV oraz mogą na nich powstawać zarysowania. Zastosowanie pryzmatycznej szyby polepsza wydajność kolektorów.
- Izolacja cieplna chroniąca od spodu i z boków absorber przed stratami cieplnymi do otoczenia. Jako izolator stosuje się najczęściej wełnę mineralną lub poliuretan.
- Obudowa zewnętrzna kolektora, która najczęściej jest metalowa lub plastikowa, która powinna być szczelna.
W zależności od budowy, kolektory można podzielić na trzy grupy:
- niskotemperaturowe ( temperatura czynnika roboczego do 1000C- kolektory płaskie),
- średniotemperaturowe (temperatura czynnika roboczego 30-2700C- kolektory próżniowe),
- wysokotemperaturowe (temperatura czynnika roboczego 20-30000C- kolektory skupiające)
Ze względu na rodzaj czynnika roboczego kolektory słoneczne dzielimy na:
W powietrznych kolektorach słonecznych energia pochłonięta przez absorber jest oddawana w postaci ciepła strumieniowi przepływającego powietrza w odpowiednio ukształtowanym kanale kolektora. Z uwagi na to, że powietrze jako czynnik odbierający ciepło jest mniej agresywny i mniej niebezpieczne w przypadku nieszczelności niż woda lub inne ciecze stosowane w kolektorach wodnych, wymagania techno logiczne i materiałowe są w tym przypadku niższe.
Zadaniem najczęściej stosowanego płaskiego kolektora słonecznego cieczowego jest podgrzanie czynnika roboczego (mieszaniny wody i czynników zabezpieczających przed zamarznięciem) dla celów użytkowych (ogrzewanie pomieszczeń, basenów kąpielowych, ciepła woda użytkowa) przy wykorzystaniu energii promieniowania słonecznego bezpośrednio, rozproszonego i odbitego.
Nowszą konstrukcją w stosunku do kolektorów płaskich jest kolektor płaski próżniowy, który łączy w sobie zalety technologii kolektorów płaskich i izolacji próżniowej stosowanej w kolektorach rurowych. W tej rodzinie kolektorów spawne lub zgrzewane połączenie absorbera z rurką czynnika roboczego zastąpiono połączeniem zaciskanym. Rozwiązanie takie daje dwie zasadnicze korzyści: po pierwsze rura czynnika roboczego w ok.70% przylega do absorbera, co znacznie poprawia przekazywanie ciepła, po drugie konstrukcja taka jest w znacznym stopniu uodporniona na ewentualną awarię obiegu zasadniczego czynnika roboczego. Powietrze z przestrzeni między, a szkłem zostaje wypompowane, dzięki czemu uzyskuje się podciśnienie 100Pa. Dzięki takiej konstrukcji sprawność urządzenia wzrasta, w porównaniu z konwencjonalnymi kolektorami płaskimi, do poziomu ok.75%.
Zalety kolektorów płaskich:
- niski koszt
- łatwość montażu
- dostępność na rynku, wysoka jakość
- wytrzymałość na uderzenie gradu o średnicy 25mm
- dobra izolacja termiczna
- wysokiej jakości szkło
- długa żywotność
- szczelna elastyczna obudowa
Kolektory wyprodukowane przez firmę o małym doświadczeniu niestosującej najnowocześniejszej technologii w jego produkcji będą posiadały niższą sprawność energetyczną, żywotność od kolektorów produkowanych przez znane sprawdzone firmy.